Tuz, kimyasal olarak sodyum ve klor elementlerinin bir araya gelmesiyle oluşan bir bileşiktir. Vücuttaki hücrelerin, sinirlerin ve kasların çalışması için sodyum ve klor iyonlarına ihtiyaç duyulur. Ayrıca, sodyum iyonu vücuttaki su dengesini, kan basıncını ve böbrek fonksiyonlarını etkiler. Bu nedenle, tuz vücut için hayati bir öneme sahiptir.
TUZUN ZARARLARI NELERDİR?
Tuzun vücut için gerekli olduğu kadar, fazla tüketilmesi de zararlıdır. Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre, yetişkin bir insanın günlük tuz ihtiyacı 6 gramdır. Ancak Türkiye’de tuz tüketimi bu miktarın 2,5-3 katı fazladır. Fazla tuz tüketimi, vücutta şu sağlık sorunlarına yol açabilir:
• Yüksek Tansiyon: Tuz alımı ile kan basıncı arasında doğrudan bir ilişki vardır. Fazla tuz alımı, kan damarlarında basıncın artmasına ve yüksek tansiyona neden olur. Yüksek tansiyon ise kalp, beyin, böbrek ve göz gibi organlara zarar vererek inme, kalp krizi, kalp yetmezliği ve böbrek hastalığı gibi ciddi sonuçlara yol açabilir.
• Böbrek Taşı: Fazla tuz alımı, böbreklerde kalsiyum atılımını artırarak böbrek taşı oluşumuna zemin hazırlar. Böbrek taşı ise ağrı, enfeksiyon ve idrar yolu tıkanıklığı gibi sorunlara neden olabilir.
• Mide Kanseri: Fazla tuz alımı, mide asidini artırarak mide mukozasını tahriş eder. Bu da mide ülseri ve mide kanseri riskini yükseltir. Özellikle tuzla işlenmiş gıdaların fazla tüketilmesi mide kanseri görülme sıklığını artırır.
• Obezite: Fazla tuz alımı, susama hissini tetikler. Bu da özellikle çocukların su yerine şekerli içecekleri tercih etmesine neden olur. Şekerli içecekler ise obeziteye yol açan önemli bir faktördür.
• Astım: Fazla tuz alımı, solunum yollarında iltihaplanmaya ve bronşların daralmasına neden olarak astım belirtilerini ağırlaştırabilir.
• Ödem: Fazla tuz alımı, vücutta su tutulmasına ve ödeme neden olur. Ödem ise kilo alımına, şişkinliğe ve rahatsızlığa yol açar.
TUZ TÜKETİMİNİ NASIL AZALTABİLİRSİNİZ?
Sağlıklı bir hayat için tuz tüketimini azaltmak gerekir. Tuz tüketimini azaltmak için şu ipuçlarını uygulayabilirsiniz:
• Yemeklere tuz eklemeden önce tadına bakın. Tuz ihtiyacınızı azaltmak için baharat, limon, sirke veya sarımsak gibi doğal tatlandırıcılar kullanın.
• Tuzlu atıştırmalıklar, cips, kraker, kuruyemiş gibi gıdalardan uzak durun. Bunların yerine taze meyve, sebze, yoğurt veya kuru meyve gibi sağlıklı alternatifler tercih edin.
• Tuzla işlenmiş gıdalar, salamura, turşu, konserve, salam, sosis, sucuk gibi işlenmiş et ürünleri, peynir, zeytin gibi gıdaların tüketimini sınırlayın. Bunların yerine taze veya dondurulmuş sebze, meyve, et, balık veya tavuk gibi gıdaları seçin.
• Etiketleri okuyun. Alışveriş yaparken gıdaların etiketlerine bakarak sodyum içeriklerini kontrol edin. Sodyum içeriği 100 gramda 120 mg’ın altında olan gıdaları tercih edin.
• Su için. Su içmek vücuttaki fazla tuzu atmanıza yardımcı olur. Günde en az 8-10 bardak su için. Şekerli içeceklerden, asitli içeceklerden ve alkolden uzak durun.
