Sigara içenler yılbaşından sonra ciddi bir zamla karşı karşıya kalacak. Sigara ve alkolde ÖTV tutarı yasa gereği her altı ayda bir Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) kadar artırılıyor.
Temmuzdan bu yana yüzde 14 artan ÜFE’nin yılın son altı ayını en az yüzde 16 artışla tamamlaması bekleniyor.
KDV oranının yüzde 2 artırılarak yüzde 20 yapılmasının ardından 5 lira zamlanan sigaralar yılbaşından itibaren gelecek otomatik artışla birlikte en az 52 liraya satılmak zorunda.
SİGARADAN 3 AYRI VERGİ ALINIYOR
Sigaradan alınan vergiler şöyle: Asgari maktu vergi, maktu vergi ve nispi vergi. Asgari maktu vergi, dal başına alınan ve şu anda 1,1114 lira (paket başına 22,22 lira) olan vergi. Maktu vergi ise paket başına 1,1043 lira. Nispi vergi ise satış fiyatının yüzde 63’ü. Bu vergilerin toplamı, bir paket sigaradan alınan ÖTV’yi oluşturuyor.
EN UCUZ SİGARA 51,5 LİRA OLACAK
Yılbaşında yapılacak ÖTV artışıyla birlikte asgari maktu vergi 25,78 liraya, maktu vergi ise 1,28 liraya yükselecek. Böylece bir paket sigaradan alınan ÖTV en az 27 lira 6 kuruş olacak. Ancak sigaranın vergisinde bir şart daha var: Bu rakamın satış fiyatının yüzde 63’ünden daha az olmaması gerekiyor. Böylece sigaradan alınacak ÖTV 42,96 lira olacak. Bir de yüzde 20’ye yükselen KDV’yi dikkate almalıyız. Bu durumda ise 1 paket sigaranın üretici hiçbir maliyeti yansıtmadan yani maliyetin tüm zararını üstlenerek satış yaparsa en az 51,5 liraya satılması gerekiyor. Sigara fiyatı bu rakamın altına inemez. Özellikle fiyatı ucuz olan sigaralarda bu artış vatandaşın kaçak sigara ve tütüne kaçmasını sağlıyor.
KAÇAK SİGARA PAZARI YÜZDE 28
Geçtiğimiz haziran ayında tütün şirketleri ortak bir açıklama yaparak Türkiye’deki sigara pazarının yüzde 28’inin kaçak olduğunu açıklamıştı. Bu kaçak oranına göre devletin vergi kaybının ise 70 milyar liraya ulaştığı tahmin ediliyor.
Yine sigara üreticilerine göre, sigara fiyatlarındaki vergi ve maliyet kaynaklı yaşanan artışların bu kayıp kaçağı artırıcı bir etkiye sahip. Sigaradaki vergi yükü yüzde 82.5 seviyesinde. Vergideki tüm değişiklikler, hem kayıp-kaçağa hem de tüketiciye doğrudan yansıyan bir etkiye sahip. İşin bir de enflasyon tarafı var. Tütün ürünlerinin enflasyona etkisinin yüzde 3.5 seviyesinde olduğu hesaplanıyor.
GELİR DÜZEYİ DÜŞÜK KESİMİ ÇOK ETKİLİYOR
Sigarada vergi oranının yüzde 82.5 olmasının yanı sıra vergi sistemi nedeniyle üreticiler 1 liralık bir maliyet artışını 7.5 liralık fiyat artışı ile telafi etmek zorunda. Diğer önemli sorun ise yukarıda bahsettiğimiz ÖTV artışları ile vergi rakamının sürekli artması.
Sahte ve kaçak tütüne yönelenler genelde orta ve alt segment kullanıcılar. Dolayısıyla fiyat maktu ve asgari maktu ile arttığı zaman bu kesim etkileniyor. Yani maktu ve asgari maktudaki artışın düşük fiyatlı ürünler üzerindeki etkisi, pahalı sigaralara göre daha fazla. Fiyat artışları ile nispeten fiyatı ucuz sigaralar çok fazla pahalı olacağı için, bu artış aslında alım gücü düşük kesimin cebine dokunuyor. Vergi artışları nedeniyle artırılmak zorunda olan sigara fiyatlarının enflasyona etkisi de ayrı sorun.
