Cumhuriyetin 100. yılı ülke genelinde coşkuyla kutlanıyor. Tüm Ulusun Cumhuriyet Bayramını Kutluyorum.
Günün anlam ve önemine binaen bu günkü yazımı Cumhuriyet ve Atatürk’ün Diyarbakır daki hatıralarına ayırmak istedim.
Cumhuriyet'in kurucusu Mustafa Kemal Atatürk‘ün Diyarbakır’ın Fahri Hemşehrisi olarak Diyarbakır’ da yaptığı görevi ve geçirdiği günler ile ilgili kısaca değinmek istiyorum.
CUMHURİYET'İN İLANI
Cumhuriyet'in ilanı, hukuksal olarak İkinci Dönem Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin 29 Ekim 1923 günü gerçekleşen oturumunda Mustafa Kemal'in hazırladığı anayasa değişikliği teklifinin kabul edilmesiyle Türkiye Devleti'nin yönetim şeklinin Cumhuriyet olarak belirlenmesidir.
GERÇEK LİDERLER
Gerçek liderler, içinde yaşadıkları toplulukların içtimai ve kültürel durumunu bilen ve de ondaki gizli kudrete inanıp ortaya çıkaran insanlardır. Yani, halkından kuvvet alan ve ona destek olan insandır. işte Atatürk, bu gibi hasletlere sahip eşsiz bir liderdir. Atatürk'ün en mutlu anları şüphesiz, onlar ile birlikte ve iç içe olduğu zamandır.
DİYARBAKIR'IN FAHRİ HEMŞEHRİSİ
Mustafa Kemal Atatürk Diyarbakır'da kaldığı süre boyunca halkla çok iyi ilişkiler kurmuş, dertlerini dinlemiş ve yardımcı olmak için gayret sarf etmiştir.
Diyarbakır halkı da onun ilgi ve alakasını unutmamış, 5 Nisan 1936 günü Diyarbakır Belediyesi, aldığı kararla Mustafa Kemal'i fahri hemşehrileri olarak ilan etmiştir.
1937 yılı Kasım ayının başında Doğu Gezisine çıkan Atatürk'ün Diyarbakır'a geleceği haberi hızla yayılmış, karşılama hazırlıklarına başlanmıştı. Atatürk, 15 Kasım 1937 Pazartesi günü akşamı, trenle Malatya'dan Diyarbakır'a gelecekti.
Şehir, baştanbaşa bayraklarla, çiçekli taklarla donatılmıştı. Kalabalık halk coşku içindeydi. Atatürk 20 yıl önce Ordu Kumandanı olarak bulundukları Diyarbakır'a bugün şeref vermişlerdir. Kop Dağındaki emsalsiz ve büyük zaferi ile o zaman doğu vilayetlerini kurtaran Büyük Önderimiz Türk Milletinin kurtarıcısı olarak büyük tezahürlerle karşılanmıştır...
ATATÜRK DİYARBAKIR'DA NE KADAR KALDI?
Büyük önder Atatürk, 1916 ve 1937 yılları arasında farklı görevlerle Diyarbakır'da bulunmuş ve 100 günü aşkın bir süre Diyarbakır'da kalmıştır.
ATATÜRK'ÜN DİYARBAKIR'DAKİ KONUŞMASI
Güneydoğu illerini dolaşmak üzere seyahate çıkan Atatürk, 15 Kası 1937 günü Diyarbakır’a gelmişler ve akşam saat 21.25’te Halkevi’ni şereflendirmişlerdir. Halkevi orkestrasının konseri bittikten sonra devamlı ve coşkulu alkışlar arasında localarında ayağa kalkarak halkı selâmlamışlar ve aşağıdaki konuşmayı yapmışlardır:
“Yirmi sene sonra tekrar Diyarbakır’da bulunuyorum. Dünyanın en güzel ve en modern bir binası içinde, modern, seçkin bir müziği dinleyerek… İnsanlığın uygar bir halkı karşısında, bu Halkevi’nde. Duyduğum zevk ve mutluluğun ne kadar büyük olduğunu elbette takdir edersiniz. Bunu belirtmekle mutluyum.''
Kaynak: Atatürk Diyarbakır’da, Kadri Kemal Kop, 1938, s.35
