Malabadi köprüsünün hangi ile ait olduğuna yönelik zaman zaman tartışmalar yaşanmaktadır.
Batmanlılar köprünün Batman’a ait bir tarihi eser olduğunu iddia ederken Diyarbakır‘da köprünün Silvan’a dolayısıyla Diyarbakır’a bağlı olduğunu söylüyor.
Coğrafi sınırlara, tarihe ve tarihi envantere baktığımızda Malabadi köprüsünün Diyarbakır’ın olduğunu görüyoruz. Buna rağmen polemik yaratanlarda iyi niyet göremiyorum.
Malabadi köprüsü tartışmasız Diyarbakır’ındır. Neden bu kadar emin söylüyorum. Çünkü kaynaklara köprünün yüzyıllardan beri Diyarbakır’ın sınırları içerisinde ve Diyarbakır kültür envanterinde kayıtlı olduğunu görüyorum.
Durum böyle olunca, o zaman bu neyin tartışmasıdır, bu neyin iddiasıdır. Buna abesle iştigal da diyebiliriz.
Bir zamanlar Şanlıurfa, ciğer kebabı bizim, Diyarbakır da bizim demişti. Bir iddia, bir tartışma aldı başını gitti. Sonra ne oldu, ciğer kebabı Diyarbakır’ın tescilli kebabı oldu.
Diyarbakır, Batman ve diğer bölge illeri ayni coğrafyada, aynı millet, aynı kültür, ayni tarih ile beslenen komşu illerdir. Nüans (fark) olsa da aynı damak tadını, aynı müziği, aynı türküyü ve aynı halayı seven millettir…
Hasankeyf’e bakıyorum; Artuklu Medeniyetini görüyorum. Aynı medeniyeti Diyarbakır (Diyarbekir) da ve Elazığ Harput’ta da görebiliyoruz.
Hal böyleyken Diyarbakır, Batman, Şanlıurfa ve diğer bölge illerindeki tarihi mekânları bir ile mal etmek de neyin nesi…
Bırakın bu provokatif tartışmaları, birilerinin art niyetli düşüncelerinin oyununa gelmeyelim.
Malabadi Köprüsüne gelince: Batman’ın tarihine bakıyorum, Silvan'ın (Meyafarkin) tarihine bakıyorum arada dağlar kadar fark var. Diyarbakır tarihine bakıyorum 33 medeniyete beşiklik yapmış bir kent…
Batman Çayı diyorlar. O çay veya nehir, Kulp ilçesinden doğup Garzan Çayı ve diğer kolların suyunu da alarak Silvan İlçesindeki Malabadi Köprüsü'nün altından geçip Batman'a doğru yol alır. Burada Batman Nehri veya çayı adını alarak Dicle Nehri'ne dökülür.
Hal böyleyken Batman Çayını, Malabadi Köprüsüyle özdeşleştirerek; ''Malabadi Köprüsü Batman’ındır'' diyen provokatörlerin oyununa gelmek abesle iştigaldir…
Bölgede bir tarih ve bir kültür varsa bu tüm bölge halklarının ve illerinin övünç kaynağıdır, tarihidir ve kültürüdür. Bunu bir ile indirgemek veya mal etmek doğru bir görüş değildir…
Aslında aynı tarihsel geçmişe sahip olan bu iki yerleşim yerinin Malabadi Köprüsü hakkındaki paylaşım hassasiyeti, bu tarihi eserin korunması açısından oldukça önemlidir.
Lakin hak yerine bulsun diye bir belirleme yapılacaksa bu da tartışmasız Diyarbakır’ındır. Köprü yüzyıllardır Diyarbakır sınırları içerisindedir ve kültür envanterine kayıtlıdır. Yok eğer tarihi duruma göre değerlendirilecekse Silvan ve Diyarbakır çoook yükseklerde kalır.
Malabadi Köprüsünün tarihinden kısaca söz edeyim:
Artuklu Beyliği döneminde, Timurtaş Bin-i İlgazi tarafından 1147 yılında yaptırılmıştır.
Köprü, adını Mervaniler’in kurucusu olan Bad’dan almıştır.
Malabadi Kürtçede Bad’ın evi, mülkü anlamına gelmektedir. Ayrıca Malabadi köprüsünün bulunduğu Silvan’da yaşayan Badıkan Aşireti’nin kökleri de Bad’a dayanmaktadır.
Malabadi Köprüsünün Ortaçağ'da Türkçe kaynaklardaki adı; Akarman veya Karaman Köprüsü olarak geçmektedir.
Silvan'a 23,2 km uzaklıkta olup Silvan ilçe sınırları içerisinde yer almaktadır.
Diyarbakır Tarihi Eserler Envanteri‘ne kayıtlıdır.
İl sınırındaki yeri belli, tarihi eserler envanterindeki kaydı belli. Bu kadar polemiğe, eveleyip gevelemeye gerek yok. Tarih ve kayıtlar öyle diyor, Malabadi Köprüsü Diyarbakır’ın Silvan İlçesine bağlı bir köprüdür.
Nokta…
