Türkiye’nin ve Orta Doğu’nun önemli su kaynaklarından biri olan Dicle Nehri, atıklar nedeniyle kirlilik riski altında.
Dünya UNESCO mirası listesinde yer alan ve koruma altındaki Hevsel Bahçeleri'ne de hayat veren nehirde sayısız balık türü de yok oldu, kalanlar da yok olmak üzere.
Elazığ’ın Sivrice ilçesinden doğup Irak, İran’dan geçerek Basra Körfezi’ne dökülen ve geçtiği her bölgenin su ihtiyacını karşılayan Dicle Nehri’ndeki kirlilik riski devam ediyor..
Atıklar nedeniyle nehrin kirliliği üst seviyeye çıkmış durumda. Ekolojistler ise, “Bu daha başlangıç” diyerek, acil önlem çağrısı yapıyor.
17 BALIK TÜRÜ YOK OLDU
Aşırı kirlilik nedeniyle Dicle Nehri’ndeki balık türü yok oluyor. Uzmanlar nehirde 40’ın üzerinde balık türünden söz ediyor. Şimdi sadece 17 balık türünün kaldığına dikkati çekiyorlar.
Ekolojistlere göre Dicle Nehri’ndeki kirlilik nedeniyle nehirdeki canlı yaşamın yanı sıra nehrin can verdiği ve UNESCO Dünya Mirası listesindeki Hevsel Bahçeleri de tehlike altında.
NEHİR STATÜSÜNDEN ÇIKARILDI
Her ne kadar Diyarbakır’ın atık su arıtma sistemi yapılmış olsa da hala Hevsel Bahçeleri kanalizasyon sistemleri kapatılarak kanalizasyon sularıyla bahçeler sulanmakta ve fazlası nehre akıtılmaktadır. Ayrıca yer yer sanayi tesislerinin kirli suları da nehre boşaltılmaktadır. Nehir çevresine molozlar doldurulmaktadır. Nehir kenarındaki kafelerin, düğün salonlarının atık suları ve çöpleri de nehre atılarak kirletilmektedir.”
KİRLENME VE YAPILAŞMA VAR
Dicle Nehri’nin kaynaklarında ve yan kolları üzerinde yapılan HES Barajları sonucunda nehrin debisinin düştüğünü ifade eden uzmanlar, nehir debisi azaldığı gerekçe gösterilerek, Dicle Nehri’nin Dicle Vadisi’nden Bismil ilçe sınırlarına kadar olan kolu 2015 yılından beri nehir statüsünden “dere” statüsüne alındığını söylüyor.
Diyarbakır kent merkezinden geçen bölümünü de kapsayan yaklaşık 60 kilometrelik kısım, bu sebepten dolayı artık dere statüsündedir. Böylece, kıyı koruma vasfı kalmadığı için nehir kenarları ve dünya mirası olan Hevsel Bahçeleri savunmasız hale gelmiş durumda..
Dere statüsüne alındığı için Dicle Nehri ve Hevsel Bahçeleri bölgesinin yapılaşmaya açıldığı iddia ediliyor. Hal böyleyken önlem alınmaz ise bu daha başlangıç, önümüzde daha kötü günler var, diyebiliriz.
Dicle Nehri; yerel ve ulusal düzeyde iş birliği ile korunabilir. Böylece Dicle Nehri’ne nehir statüsünün tekrar kazandırılması, nehrin ekosisteminin ve kirletilmesinin önünün alınabileceğini belirtmek isterim.
Dicle Nehri kıyısındaki Diyarbakır ilinin biyoçeşitliliğini koruma çabaları, yerel ve ulusal düzeyde iş birliği ile güçlendirilebilir. Doğal kaynakların sürdürülebilir bir şekilde kullanılması ve gelecek nesiller için biyoçeşitliliğin korunması ancak bu şekilde mümkün olacaktır…..
