Xançepek (Hançepek) bayanların moda semti miydi.? Diyarbakır’da bayan terziler evlerinde çalışırlardı. Evin büyük odasını atölye olarak kullanırlardı.
Yanlarında iş kapasitesinin gerektirdiği ölçüde yardımcı bir kadın kalfa ve küçük yaşta çırak kız çocukları bulunurdu.
Küçük kız çocukları terzilik mesleğini böylelikle alaylı olarak öğrenirlerdi. Gelen kadın müşterilere kahve ikramını da bu kızlar yapardı.
Kadın müşteriler terzilerini kolay kolay değiştirmediğinden, terzi hanımla ahbaplıkları ve dostlukları gelişirdi.
Diyarbakırlı kadınlar arasında, gittikleri terzinin şöhreti ile bağlantılı gizli bir statü rekabeti sürerdi.
Kadın terzinin kocası ve oğulları varsa eğer, ortalıkta gözükmezlerdi. Evde olsalar bile varlıklarını his ettirmez, kimse de his etmezdi.
Akşam karanlığı basmadan çok önce kadın terzileri müşteri kabulüne son verirler ve çalışanlar da evlerine giderdi. Geri kalan zamanda hanım akşam yemeği hazırlıklarını yapar öz yaşamına dönerdi.
1950 yılları öncesinden 1960'lı yıllara kadar Diyarbakır’ın ünlü kadın terzilerinin çoğunluğunu Ermeni veya Süryani kadınlar teşkil ederdi.
Bunlar; OJEN, ANJEL, AZNİV, HELAN, NİHAL BALIKÇI, TANTUŞ HATUN, AYTEN, BOZ FATMA (lakap), SACİDE, KADRİYE, TERZİ FEHİME gibi Emeni ve Süryani hanım terziler vardı.
Bu Terzi hanımlar özellikle sanatlarını Xançepek ve civar mahallerinde icra ederlerdi..
MÜSLÜMAN KADIN TERZİLER
Kadın terziliği; ülkemizde Birinci meşrutiyette batı ile ilişkilerin yoğunlaşması ve batı kurum ve kuruluşlarının ülkede yaygın hale gelmesi ile azınlıklara bir çok hakların tanınması üzerine gelişen moda akımının getirdiği bir meslektir.
Bu zamandan sonra İstanbul’da gayrimüslim kadınların moda evleri ve terzihaneler açtıkları görülür.
Açılan biçki ve dikiş kursları ile kadın terziliği gelişir ve kurumsal hale gelir.
DİYARBAKIR'A KADIN TERZİLİĞİNİ GAYRİMÜSLÜM KADINLAR GETİRDİ
Diyarbakır’da da böyle olmuştur. Evlerde ev hanımları ev hayatı içerisinde aile bireylerinin elbiselerini kendileri dikmiştir. Ancak kentte mevcut Gayrimüslim tebaaya mensup kadınların kadın terziliğini geliştirdiğini ve bunu bir ticarethane olarak yerleştirdiğini görmekteyiz. Bu kadınların yanlarında çalışan Müslüman kızlara da terzilik mesleğini öğretmişlerdir.
Gerek Cumhuriyetten önce ve gerekse sonrasında ülkemizin birçok yerinde açılan biçki ve dikiş kursları ve kız sanat okulları sayesinde genç kızların terzilik alanındaki yetenekleri gelişmiştir.
Devam Edecek
