Vakıflar Müdürlüğü, Kültür Müdürlüğü, Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü, Valilik, Belediye… Her kim ki ilgili ve yetkili ise onlara sesleniyorum. Tarihi değeri yüksek olan Çifte Han’ın kurtarılması için, ne gerekiyorsa yapılmalıdır. Konuyla ilgili ödenek yoksa, yap işlet devret modeliyle de onarım gerçekleştirile bilir….
Borsa Hanı Olarak Kullanıldı
1804 yılında Diyarbakır'ı ziyaret eden İnciciyan'ın önemli hanlar arasında saydığı Çifte Han’ın bir süre Borsa Hanı olarak kullanıldığını, 1842 tarihinde 4 bin 872 kuruş harcanarak tamir edilmiş olduğunu, 19.yüzyılın sonlarında da askerin ikameti için kulanıldığını söylüyor.
XIX. yüzyılın ikinci yarısında da önemini koruyan Çifte Han günümüzde ise bu önemini ve özelliğini kaybettiğini belirten İnciciyan, “ Bu önemli hanı gidip gördüğümde çökmek üzere olan giriş kapısı ayreti birkaç çubukla tutturulmuş, dışa bakan cephesi kahvehane olarak kullanılmakta idi. İç kısımlarına girdiğimde birkaç odası soğan deposu yapıldığına, avlusunun küçük bir bölümünün de kahveciler tarafından atılan kürsülerle çay içilen yer olarak kullanıldığına şahit oldu” diyor.
İnciciyan.” Deliller Hanı otele dönüştürülerek tekrar yaşama kavuşturulmuş olmasına karşın, Çifte Han harabe olmaya yüz tutmuş, Hasan Paşa Hanı ise yapılış amacının dışında kullanılmaktadırlar. Oysa, Suriçi'nin merkezî bir noktasında bulunan bu Hasan Paşa ve Çifte Han oldukça değerli bir yere sahiptir.” şeklinde hanlara dikkat çekiyor
Vakıflar Müdürlüğü, Kültür Müdürlüğü, Röleve ve Anıtlar Müdürlüğü, Valilik, Belediye… Her kim ki ilgili ve yetkili ise onlara sesleniyorum. Tarihi değeri yüksek olan Çifte Han’ın kurtarılması için, ne gerekiyorsa yapılmalıdır. Konuyla ilgili ödenek yoksa, yap işlet devret modeliyle de onarım gerçekleştirile bilir….
Şehzade İbrahim Paşa kalan hissedarlarının ilgili resmi kuruluşlara verilmesinde anlaşamadıkları iddia edilmektedir. Sebebi ne olursa olsun o tarihi han yıkılıp yok olmaktansa , hissedarları ve ilgili resmi kuruluşlar anlaşma yoluna gitmeleri
daha doğru bir karar olacağına inanıyorum. Asıl olan Çifte Hanın Hasanpaşa Hanı, Deliller Hanı (Kervansaray Oteli ) gibi turizme kazandırılabilmesidir...
Yeniden İşlevlendirme Önerileri
Diyarbakır Çifte Han, kentle özdeşleşmiş olan geleneksel mimari dokuyu ve Osmanlı ticaret mimarisinin karakteristik özelliklerini taşımaktadır. Bu değerlerin ön plana çıkartılması bakımından yapının restore edilerek, günümüz
koşularına uyarlanabilecek bir işlevle geliştirilmesi uygun ve mümkün görünmektedir.
Çifte Han’ın bugün harap ve kapalı durumda olan mekânları, müze, sergi alanları, restoran, kafeterya, kuyumculuk atölyeleri, yöresel yemek pişirilen/ satışa sunulan birimleri olarak kullanılabilir. Yapıdaki revak ve avlu birimleri
ise oturma ve dinlenme mekânları olarak değerlendirilebilir. Ticaret yoğunluğunun yüksek olduğu Gazi Caddesine yakın bir konumda bulunan eserin, turistlerin uğrak yeri, dinlenme ve alışveriş yapabilecekleri bir mekâna dönüştürülmesi, tıpkı Hasan Paşa Hanı’nda ve Sülüklü Han’da olduğu gibi iyi bir sonuç verecektir.
Tarihte önemli bir ipek dokuma merkezi olan Diyarbakır’ın son yıllarda yapılan önemli projelerle bu yönünün yeniden ön plana çıkartılması hedeflenmiştir.
Çifte Han’ın geleneksel sanatlardan ipek dokumanın yapılabileceği bir atölyeye ve üretilen ipekli dokuma ürünlerinin sunulup satılabileceği bir mekâna dönüştürülmesi ile hem kentin tarihi kimliğini ön plana çıkaracak, hem de bu el sanatının yerli, yabancı turistlere ve bölge halkına daha kolay tanıtılmasını sağlayacaktır.
Çifte Han’ın Diyarbakır’ın tarihi, sosyo-kültürel gelişimine ışık tuttuğu ve kentin ticaret mimarisi gelişiminde önemli bir ayrıntı teşkil ettiğini unutmamak gerekir. Bu bağlamda Dicle Üniversitesi’nin veya Diyarbakır Mimarlar Odası’nın kullanabileceği araştırma merkezine dönüştürülerek akademik etkinliklerin gerçekleştirileceği bir mekân olarak da tasarlanabilir.
Yeni işlev açısından değerlendirilecek bir diğer öneri ise kamu yararına sunulacak sağlık kurumu veya psikolojik-rehabilite merkezi olabileceği fikridir. Hanın bulunduğu çevrede böyle bir işlevle kullanıma sunulması büyük bir eksikliği giderecektir.
