Kıymetli okurlar rahmetli arkadaşım Şehmus’un anılarından oluşan ikinci romanım “Diyarbakırlı Diyojen”den bir bölüm daha;
Aslında kardeş takımdılar, yinede kardeşlik başka profesyonellik başkaydı. 1978 yılında unutulma z bir derby maçı başlamıştı. Lalebeyspor deplasmanda Süryanispor ile karşılaşıyordu. İlk atak ev sahibi takımdan geldi. Diyojen’in kısa pasını alan Remo kaleciyi ters köşeye yatırdı. Herkes maçın hakemi asla taraf tutmayan Keşe Aziz’e baktı. Hakem düdüğü çalıp golü verince Lalebey spor öne geçmişti. Maçın sonlarına doğru durum 3-3 iken Kaleci Sarıpişonun bir anlık gafletiyle bir gol daha oldu. Süryanispor 4-3 galip geldi. Lalebey spor yenilmişti. Şehmus, Sarıpişo’ya “Kara yerin dibine giresen, yerler ucuz iken.'' Dedi.
Görsel: 1955 Meryem Ana Kilisesinin Cemaati. Baş Papazın asasının yanında duran siyah takım elbiseliyi puşici ustası Yakup. Diger Papaz Keşe Aziz efendi.
Çok büyük bir maç değildi. Her Cumartesi Lalebey mahallesinde Meryem ana Süryani kadim kilisesinin havuşunda (avlusunda) oynanan bir maçtı. Maçın hakemi Keşe Aziz Müslüman çocuklarla, Süryani çocukların kaynaşması için düzenlediği bir maçtı. Süryanispor kaybederse Keşe Aziz, Lalebeyspor kaybederse Melle Sait bir tepsi burmalı kadayıf alıyordu. Cami imamı Melle Sait, keşe Aziz ve Hemo Sıdkı (Sarkis Eken) kadayıfları yerken gözleri Diyojen lakaplı Şehmus’ a takıldı. Hemo Sıdkı, Şehmus’a bağırdı “ Ula şeho seni Süryanispor’a Transfer edelim mi?” Şehmus gülerek cevap verdi. “Bilmem Melle Sait’e sormak lazım. Bir Müslüman olarak Hıristiyan takımında oynamak caiz midir? Hemo Sıdkı’da “Sen zaten Süryani asıllısın, ne fark eder ki.” dedi. Ortalık bir an buz kesmişti. Keşe Aziz kızmış bir surat ifadesiyle Hemo Sıdkı’ya bakıyor, Melle Sait donmuş yere bakıyordu. Şehmus kekeliyerek; ” Sıdkı Emice, bu hoş bir şaka degil”
Diyarbakır 1955 senesi Meryemana kilisesi cemaati. Tam ortada Papaz Keşe Aziz Günel ,Yakup Kalabalık, Naci Kaynar, Eyüp Tangülü, Aziz Karik, Kiryakos Barsam, Yakup Bakir, Lütfü Ferahyan Aydın Alpak, Gömlekli Yakup, Alper ve Aydın Beg'ler.
MelleSait “Sıdkı kardeşim birez ayıb oldi, Şehmus’un babası Ulucamide vakit namazlarını kaçırmaz. Bu çocukta Cuma namazlarına gelir. Bence ailesi ile arasındaki bir sorun” Keşe Aziz’inde bu duruma canı sıkılmıştı. ”Şehmus, Sıdkı amicen sana şaka yaptı, birez hoş olmadı, kafana takma.” Yirmili yaşlardaki Şehmus’un gözleri dolmuş ağlayacak gibiydi. Bütün mahalle çocuklarının seslendiği gibi Keşe Aziz’e “Ammo Aziz (Mardin şivesinde amca) daha önce de bir uzak akrabamız bu kilisenin Pazar ayininde kulağıma Bizi Süryaniyiz, dedelerimiz kardeş sizin taraf din değiştirip Müslüman oldular. Baban hacca’da gitti demişti. Ben inanmamıştım. Bir şey biliyorsan söyle. Keşe Aziz hüzünlenmişti. “Benim yerime baban ve aile büyüklerinle konuşsan daha iyi olmaz mı? Neticede hepimiz Allaha inanıyoruz. Yaratana ulaştığımız yollar belki farklı. Ben burada maç oynayan Müslüman çocuklarını merak ettikleri halde Pazar günleri izlemeleri için ayinimize almıyorum. Sana bir telkinde bulunmam bile, sadece bir cümle söyleyebilirim. Deden bizim cemaattendi. Sonra din değiştirdi, hacca bile gitti.” Keşe Aziz “neden söyledin” diye Hemo Sıdkı tartışırken Şehmus kiliseden kafasında bin bir türlü soruyla ayrılırdı. karısı Bayzar Hanım bağırıyordu.Niye söyledin Şehmusu’un annesi arkadaşım Ben Ermeniyim, yaşadığımız kilise Süryanilerin dışarıdaki mahallede oturanlar Müslümanlar bunu söylemenin kime ne faydası var! Bu bölümü Ahmet Kayanın bir şarkısının sözleri ile bitirelim. Başka bir gün devam ederiz. Mahlemizde hoş Süryani;
Bir alev çıktı kavından
Tutuşturdu her bir yani
Bir o yani, bir bu yani
Heyyo şavgan eğ bu yani
Mahlemizde hoş süryani öpeydim sol yanağıni
Bir o yani, bir bu yani
Gel öpem sol yanağından
Koy çatlasın öbür yani
Not: Görselde Sarkis Eken (lakabı Hemo Sıdkı) 1930 yılında Silvan’a bağlı Başbuk köyünde doğdu. 19 yaşında görücü usulü tanıştığı. Diyarbakır'ın Kadı Köyü'nde yaşayan aslen Liceli Bayzar Alata’yla1949 yılında kilise nikâhıyla evlendi. Uzun yıllar köyde yaşayan çift, 1960 yılında Diyarbakır'a yerleşmiştiler. 2014 yılında yani 65 yıl sonra resmi nikâh kıydılar. Bu resmi nikâhtan 2 ay sonra 2014 Haziran ayında Bayzar Eken vefat etti. Meryem Ana Kilisesi müştemilatında 2 odalı evde tek başına yaşayan Sarkis Eren yalnızlığa daha fazla dayanamadı, 2016 yılında hayata gözlerini yumdu. Diyarbakır Urfakapı'daki Hıristiyan (Ermeni,Süryani,Keldaniler yattığı) mezarlığında toprağa verildi.
Yazacağım ikinci anı roman’dan alıntıya Ahmet Kaya Süryani şarkısıyla noktayı koyalım. Mahlemiz de hoş Süryani;
Bir alev çıktı kavından
Tutuşturdu her bir yani
Bir o yani, bir bu yani
Heyyo şavgan eğ bu yani
Mahlemizde hoş süryani öpeydim
sol yanağıni
Bir o yani, bir bu yani
Gel öpem sol yanağından
Koy çatlasın öbür yani
Kaynak : Metin Gürbüz, Selim Kaya, Eleftherios Denlis
